Một tấm ảnh đẹp phải hội đủ 3 yếu tố rất quan trọng : bố cục, ánh sáng và khoảng rõ nét. Thiết bị cũng quan trọng nhưng thuộc phần thứ yếu. Có máy chụp ảnh nhiều “chấm”, ống kính xịn,.. chỉ mới là điều kiện cần, chỉ là công cụ thể hiện ý tưởng. Ảnh đẹp xuất phát từ trong đầu chứ không phải từ máy móc.
Mặc dù không có chuẩn mực nào cho bố cục (composition), tuy nhiên vẫn có những qui tắc để ta chụp ảnh được người khác cho là đẹp, để cảm nhận ảnh đẹp do người khác chụp, và quan trọng nhất, tự tin với những tấm ảnh ta chụp.
Có những nghệ sĩ cao siêu phá cách để không theo bất kỳ một bố cục nào. Còn ta, những người chụp ảnh vì thú vui, vì kỷ niệm thì nên, chứ không bắt buộc, tuân thủ những qui tắc chung.
Có rất nhiều qui tắc. Ở đây chỉ trình bày một qui tắc dễ hiểu, dễ thực hiện và được sử dụng nhiều nhất.
Qui tắc Một Phần Ba (rule of third)
Một phần ba nghĩa là chia ra làm ba phần, có thể chọn một-phần-ba (one-third) hay hai-phần-ba (two-third).
Hãy tưởng tượng tấm ảnh được chia ra bởi hai đường dọc và hai đường ngang đều nhau.. Bốn đường này gọi là đường mạnh. Giao nhau tại 4 điểm, được gọi là điểm mạnh.
Ta nên đặt các chủ đề muốn chụp vào đường mạnh hay điểm mạnh.
Muốn nhấn mạnh đường chân trời, thì không nên đặt giữa tấm ảnh, mà phải lệch khoảng 1/3 hay 2/3 thì tấm ảnh trở nên nghệ thuật hơn.
Các tòa tháp
Thiên nhiên
Chân dung
Thể thao
Lỗi thường gặp
Ảnh không theo quy tắc phần ba không có nghĩa là xấu, nhưng chắc chắn không đẹp về mỹ thuật.
Tái bố cục (re-composition)
Nếu có những tấm ảnh ta muốn bố cục lại thì dùng kỹ thuật cắt cúp (crop).
Thời chưa có máy tính, thì sử dụng kéo sau khi có ảnh, che chắn khi rọi hình.Ngày nay có nhiều phần mềm giúp cho việc tái bố cục dễ dàng hơn nhiều.
Tại sao là phần ba ? Mỹ thuật dựa trên các tỷ lệ vàng rất nhiều. Một-phần-ba hay hai-phần-ba cũng xuất phát từ các tỷ lệ vàng đó
Thực hành bố cục
Trước đây, ta chỉ việc đưa máy lên rồi bấm.
Bây giờ, nếu áp dụng bố cục này thì trước khi bấm hãy tưởng tượng, hãy đưa máy lên ngắm hay di chuyển khung ngắm, ta di chuyển hoặc yêu cầu người được chụp di chuyển để có bố cục đẹp.
Như vậy chụp ảnh không chỉ có bấm. Thậm chí ta vẫn có thể “chụp ảnh” khi không có máy chụp hình trong tay.
Khi hiểu và áp dụng tốt bố cục cơ bản này, ta có thể tự tin thưởng lãm, nhận xét ảnh của người khác, kể cả người đó là nghệ sĩ nhiếp ảnh cỡ bự.
PQT
2.2014
2.2014